Azadlıq Heykəli (rəsmən Dünyanı İşıqlandıran Azadlıq) — 1886-cı ildə Birləşmiş Ştatlara Fransa tərəfindən bəxş edilmişdir, tuncdandır. Heykəltəraş - Frederiku Oqyustu Bartoldi, memar - Riçard Morris Xant. Nyu-York Limanının Liberti adasında yerləşir. YUNESKO-nun Ümumdünya İrsi siyahısındadır. Heykəlin hündrürlüyü (pyedestalsız) 46 metrdir. Heykəl azadlığı simvollaşdıran və məşəli tutan qadını təsvir edir. Onun sol əlində ABŞ-ın İstiqlaliyyət Bəyannaməsidir. Pyedestalında şairə Emma Lazarusun "Yeni nəhəng" sonetindən bir neçə sətir vurulmuşdur. 1924-cü il oktyabrın 15-də heykəl milli abidə elan edilmişdir.
Heykəl küləyədavamlıdır. Nyu-York sakinləri onu bəzən Miss Liberti adlandırırlar.
[redaktə]Ümumi məlumat
Azadlıq heykəli ingilis dilindən Statue of Liberty adlanır. Bu abidə ABŞ-ın ən möhtəşəm memarlıq nümunələrindən sayılır. Xüsusən bir heykəl kimi bu ölkəni dünyaya tanıtdırır. Hətta bəzən Nyu Yorkun simvolu da adlandırırlar. Bəzilər isə bu abidəni azadlıq və demokratiyanın simvolu kimi də görür. Bununla əlaqədar heykələ çox vaxt "Azad qadın" kimi də müraciət edənlər var. Bu Fransız vətəndaşının Amerikan İntibahının yüz illiyinə həsr etdiyi hədiyyə sayılır.
Azadlıq heykəli Azadlıq adlanan adada yerləşir, təqribən Manxettenaın cənubundan 3 km cənub – qərbdə yerləşir. Bu Nyu Yorkun rayonlarından biri hesab olunur. 1956-cı ilə qədər buradakı ada "Bedlou adası" adlanırdı, lakin xalq arasında isə XX əsrin başlanğıclarından etibarən "Azadlıq adası" kimi də səslənirdi.
Azadlığın təmsilçisi olan gözəl sağ əlində məşəl və sol əlində isə cədvəldən ibarət lövhəcik saxlayır. Həmçinin lövhənin üzərində yazı da var; "ing July IV MDCCLXXVI" yəni 4 iyul 1776-cı il. Bu Müstəqillik deklerasiyasının imzalandığı günün təqvimi sayılır. Bir ayağı ilə Azadlıq dağıdılmış zəncirlərin üzərində dayanıb.
Ziyarətçilər 11354 pillə çıxaraq onun tac olan hissəsinə qədər gedirlər və yaxud 192 pilləni qət edərək heykəlin oturacaq hissəsi olan pyedstala çıxırlar. Tac olan hissəsində tam 25 pəncərə qoyulmuşdur. Bunlar torpağa xas olan qiymətli daşları və səmanın şölələrini, hətta dünyanın təzələnməsi, təravətlənməsi mənasını verir. Tacda yaradılmış 7 şölə dünyadakı yeddi dənizin simvolunu daşıyır və yeddi kontinentləri. Qərbin coğrafiyaçılarına görə onların ənənələrinə xas olaraq yeddi kontinentin olduğu güman olunur.
Ümumiyyətlə heykəlin yaradılması üçün istifadə olunan material 31 ton olsa da, ümumi konstruksiyada bütün polad məmulatlar 125 ton hesablanmışdır. Bütövlükdə sementin istifadəsi isə 27 min ton sayılır. Heykəlin örtüyünün qalınlığı isə 2,37 milli metr hesablanıb.
Əlindəki məşəlin yerdən hündürlüyü isə 93 metrdir, lakin hündürlüyə pyedstal və özülünü də daxil edirlər. Heykəlin öz hündürlüyü isə məşələ qədər olan hissəsi 46 metr sayılır.
Heykəl medinin ağır yarpaqlarından, ağaclardan kəsilmiş formalarla hazırlanmışdır. Daha sonradan isə bu yarpaqlar poladdan düzəldilmiş karkasla əhatə edilmişdir.
Adətən heykəl gələn ziyarətçilər üçün açıqdır, bu panoramada olmaq üçün əsas qanun sayılır. Tacdan pillələrlə çıxıb Nyu – Yorkun bütün görüntüsünə hamı tamaşa etmək istəyir. Həmçinin pyedstal adlanan hissədə muzey də fəaliyyət göstərir. Buraya lift vasitəsilə çıxmaq mümkündür və heykəlin tarixindən xəbər verir.
1883-cü ildə Amerikan şairi Emma Lazarus bu haqda şer yazmış və onu "Yeni Kolos" adlandırmışdır. Bu şer isə Azadlığa həsr olunmuşdu. 1903-cü ildə 20 il keçdikdən sonra bu heykəl gümüşü rəngdə olan plastinlə örtülmüş və muzeyin divarları da bu vəziyyətə gətirilmişdir. Hansı ki həmin muzey heykəlin pyedstalında yerləşir.
Belə heykəlin yaradılması fransız memar Frederiku Oqyustu Bartoldiyə həvalə olunmuşdu. Memar isə bu heykəli 1876-cı ildə baş vermiş Müstəqillik deklerasiyasının yüz illik yubuleyinə həsr edilmiş hədiyyə kimi düşünmüşdür. İrəli sürülən fikirlərə görə Brtoldinin hətta amerikan qadın olan canlı heykəli də var imiş. Həmin qadın çox gözəl olub, bu yaxınlarda dul qalmış Ayzek Zingeyranın arvadı İzabella Boyer olmuşdur. O, öz yoldaşının xoşa gəlməz yaxınlığından canı qurtarmış və nəticədə qadına yalnız cəmiyyət arasında ən yaxşı vəziyyət hesab olunan mal – mülk, həmçinin övlad qoyub getmişdi. Gələcəkdə fransız olacaq dul qadın amerikan cəmiyyəti üçün Bartoldinin Azadlıq heykəli adlanan abidəsinin modeli olur.
Əvvəlcədən edilmiş danışıqlara əsasən Amerika pedestalı özü hazırlamalı idi, Fransa isə yalnız heykəli yaradaraq onu ABŞ-da yerləşdirməli idi. Lakin maddi vəsaitin çatışmamazlığı Atlantik okeanın hər iki tərəfinə güclü təsir göstərdi. Fransada xeyriyyəçilik yolu ilə, həmçinin lotereyalar vasitəsilə, hətta insanlardan yığılmış müəyyən vəsaitlərlə tam 2,25 milyon frank pul əldə edildi. Birləşmiş Ştatlarda isə maddi vəsaitin əldə olunması üçün müxtəlif teatrlar keçirildi, rəsm sərgiləri təşkil olundu, auksionlar və boks döyüşləri də təsis edildi.
Həmin dövrdə Fransız Bartolidin bu nəhəng heykəli yaratması üçün müəyyən sualları cavablandırmağa görə mühəndisə ehtiyacı var idi. Qustavo Eyfelə (gələcək Eyfel qülləsinin yaradıcısı) bu layihə tapşırıldı, xüsusən isə dəmirdən olan hissələr və dayaq verici karkaslar onun üzərinə düşdü. Bu hissələrin dəqiq yaradılması heykəlin azad şəkildə hərəkət etməsinə və eyni zamanda şaquli vəziyyətinin saxlamasına köməklik göstərəcəkdi. Eyfelin tam dəqiq hazırladığı layihə bir köməkçi kimi mühüm idi və təcrübəli konstruksiya işi ilə məşğul olan inşaatçı Morisu Kexlinə köməklik göstərdi. Ancaq bu da maraqlıdır ki, istifadə edilən mis Rusiyaya məxux hesab olunur.
Heykəl üçün yeri isə Nyu-Yorkda 1877-ci ildə Akt Konqresinin verdiyi qərara əsasən yerləşdiriblər. Həmin konqresdə bu yeri general Vilyam Şermanom irəli sürmüşdür. Lakin həmin yer Bartolidin özü tərəfindən seçilib və Bedlou adasını düşünərək, tapşırıq verib. Xatırladaq ki, həmin adada XIX əsrə kimi ulduz şəkilində olan fort olmuşdur.
Heykəlin pedestalı üçün hazırlıq işləri çox yavaş davam edirdi və Cozef Pulitser öz qəzeti olan World – də bu layihəni dəstəkləmək üçün hamını köməyə və bura aid olan fonda pul keçirməyə səslədi.
1885-ci ilin avqustunda maliyyələşən pedestal amerikan memar olan Riçard Morris Xant tərəfindən layihə gerçəkləşdi və ilk daş 5 avqust tarixində qoyuldu. Tikinti işləri isə bütövlükdə 22 aprel 1886-cı ildə hazırlandı. Daşdan hazırlanmış pedestalın yan tərəfləri iki kvadrat formasında olan dəmir bülövlərdən ibarət olmuşdur. Bunların birləşməsi isə dəmir ankerli tirlər vasitəsilə yerinə yetirilmişdir. Yuxarı hissədə isə heykəlin dayanması üçün eyfel karkaslarından istifadə edilmişdir. Beləliklə pedestal və heykəl bütöv formada hazırlanıb.
Heykəl fransızlar tərəfindən 1884-cü ilin iyulunda tam hazır oldu və Nyu York limanına ağacdan hazırlanmış təknə olan "İzere" vasitəsilə 17 iyun 1885-ci ildə çatdırılmışdır. Heykəlin tam üzərinin örtülməsi üçün onu 350 hissəyə böldülər və 214 yeşikdə qablaşdırdılar. Onun sağ əlinin məşəl tutması vəziyyəti əvvəlcədən hazırlanmışdı və 1876-cı ildə Filadelfiyada keçirilən Beynəlxalq sərgidə təqdim edilmişdi. Daha sonra isə Nyu Yorkda yerləşən Medisson Skveredə insanlara göstərilmişdir. Heykəlin yenidən əvvəlki bütöv vəziyyətinə qaytarılması üçün onun üzərində tam dörd ay müddətində işlədilər. Təntənəli surətdə Azadlıq heykəlinin açılış mərasimi isə 28 oktyabr 1886-cı ildə baş tutdu və açılış mərasimində həmin dövrdə ABŞ – ın prezidenti olan Qrover Klivlend də iştirak etdi, hətta minlərlə tamaşaçının da açılış diqqətinə səbəb olmuşdu. Beləliklə fransızların ABŞ – ın İntibah dövrünün və müstəqilliyinin əldə olunmasının 100 illik münasibəti ilə hazırladığı bu heykəl düz 10 il müddətinə gecikmiş hesab olunurdu. Öz açılış mərasimindən sonra heykəl naviqasiya əhəmiyyətini daşıdı və mayak kimi istifadə olunmağa başlandı. Üç müşahidəçi 16 il müddətində onun əlindəki məşəli növbə ilə saxlayırdılar.
Heykəlin və onun qoyulduğu adanın tarixi isə sonradan dəyişdirilmişdir. Heykəl əvvəlcə qranitdən hazırlanmış pedestalın üzərində Vud adlı limanın içərisində qoyulmuşdu. Bu limana isə 1812-ci ildə müharibə ilə əlaqədar beş ulduz formasında hazırlanmış hissəyə qoyulmuşdur. Bu heykəlin ABŞ üçün mayak kimi istifadə müddəti 1901-ci ilə qədər davam etdi. 1901-ci ildən sonra isə bu öhdəlik Hərbi departamentə tapşırıldı. Prezidentin verdiyi qərara əsasən heykəlin yerləşdiyi yer 15 oktyabr 1924-cü ildə Vud limanı milli liman oldu, bütün sərhədləri ilə birlikdə, heykəl də milli abidə adlandırıldı. 1933-cü ildən sonra isə milli heykəlin bütün səlahiyyəti Milli parkların qorunması ilə əlaqədar olan quruma tapşırıldı. 7 sentyabr 1937-ci ildə milli heykəlin meydanı genişləndirildi və bütün Bedlou adasını əhatə etdi. Nəticədə isə 1956 – cı ildən adanın adı Azadlıq ilə əvəz edildi. 11 may 1965-ci ildə Ellis adası da Milli parklar qurumunun fəaliyyətinə verilmiş və "Azadlıq heykəli" nin bir parçasına çevrilmişdir. 1982-ci ilin may ayında prezident Ronald Reyqan Li Yayokkoya Azdlıq heykəlinin yenidən bərpa edilməsi haqqında təlimat vermişdir. Heykəlin yenidən bərpa edilməsi ilə əlaqədar 87 milyon dollara yaxın miqdarda maddi vəsait ayrılmışdır. Bu maliyyə vəsaiti Milli parklar qurumu və "Azadlıq heykəli – Ellis adası" tərəfindən yığılmışdı. Bu həmçinin Amerikan tarixində dövlətlə şəxsi sektorlar arasındakı ən möhtəşəm əlaqə və birlik kimi qiymətləndirildi. 1984-cü ildə həmin abidənin yenidən bərpası zamanı Azadlıq heykəli BMT – yə dünyanın ən mənalı heykəli kimi dəyərləndirilərək daxil edilmişdir. 5 iyul 1886-cı ildə yenidən təmir edilmiş Azadlıq heykəli Uik – enda Azadlığının yüz illiyinə həsr edilərək həmin dövrdə bir daha tamaşaçılar üçün açıq elan edilmişdir. 50 il sonra 28 oktyabr 1936-cı ildə heykəlin yebuleyi ilə əlaqədar ABŞ – ın prezidenti Franklin Ruzvelt demişdir; "Azadlıq və sülh – həmişə canlıdır. Onların öz daimliyini qoruması üçün hər bir nəsil bunları qorumalı və onlara yeni həyat qatmalıdırlar."
1984-cü ild Azadlıq heykəli Ümumdünya abidələrinin siyahısı olan YUNESKO – ya daxil edilmişdir.
1986-cı ildə heykəlin yüz illik yubuleyindən əvvəl o müvəqqəti olaraq sakit aparılan yenidən təmir işləri ilə əlaqədar bağlanılmışdı və bir daha ziyarətçilər üçün 5 iyul 1986-cı ildə açıq elan edildi.
Abidə və ada 11 sentyabr 2001-ci ildən 3 avqust 2004-cü ilə kimi qapalı elan edilmişdi. Bu proses isə həmin müddət ərzində Beynəlxalq Ticarət Mərkəzində olan terror aktı ilə əlaqədar idi. 4 avqust 2004-cü ildə abidə açıldı, lakin heykəl özü, onun tac hissəsi də daxil olmaqla bağlı vəziyyətdə qaldı. Daxili karkasların vəziyyətinə baxarkən heykəlin pedestalı haqqında ümumi məlumatı əldə etmək mümkündür. Həm pedestal hissəsinə, həm də pedestalın meydanına yalnız təşkil edilmiş müəyyən qrup halında olan ekskursiyalarla getmək mümkündür. Yalnız şəxsən özün adaya daxil olmaq istəyirsənsə müəyyən edilmiş insanlarla gəzməli və təhlükəsiz vəziyyət üçün üzərində yoxlanılma aparılmalıdır.
Azadlıq Heykəli (rəsmən Dünyanı İşıqlandıran Azadlıq) — 1886-cı ildə Birləşmiş Ştatlara Fransa tərəfindən bəxş edilmişdir, tuncdandır. Heykəltəraş - Frederiku Oqyustu Bartoldi, memar - Riçard Morris Xant. Nyu-York Limanının Liberti adasında yerləşir. YUNESKO-nun Ümumdünya İrsi siyahısındadır. Heykəlin hündrürlüyü (pyedestalsız) 46 metrdir. Heykəl azadlığı simvollaşdıran və məşəli tutan qadını təsvir edir. Onun sol əlində ABŞ-ın İstiqlaliyyət Bəyannaməsidir. Pyedestalında şairə Emma Lazarusun "Yeni nəhəng" sonetindən bir neçə sətir vurulmuşdur. 1924-cü il oktyabrın 15-də heykəl milli abidə elan edilmişdir.
Heykəl küləyədavamlıdır. Nyu-York sakinləri onu bəzən Miss Liberti adlandırırlar.
[redaktə]Ümumi məlumat
Azadlıq heykəli ingilis dilindən Statue of Liberty adlanır. Bu abidə ABŞ-ın ən möhtəşəm memarlıq nümunələrindən sayılır. Xüsusən bir heykəl kimi bu ölkəni dünyaya tanıtdırır. Hətta bəzən Nyu Yorkun simvolu da adlandırırlar. Bəzilər isə bu abidəni azadlıq və demokratiyanın simvolu kimi də görür. Bununla əlaqədar heykələ çox vaxt "Azad qadın" kimi də müraciət edənlər var. Bu Fransız vətəndaşının Amerikan İntibahının yüz illiyinə həsr etdiyi hədiyyə sayılır.
Azadlıq heykəli Azadlıq adlanan adada yerləşir, təqribən Manxettenaın cənubundan 3 km cənub – qərbdə yerləşir. Bu Nyu Yorkun rayonlarından biri hesab olunur. 1956-cı ilə qədər buradakı ada "Bedlou adası" adlanırdı, lakin xalq arasında isə XX əsrin başlanğıclarından etibarən "Azadlıq adası" kimi də səslənirdi.
Azadlığın təmsilçisi olan gözəl sağ əlində məşəl və sol əlində isə cədvəldən ibarət lövhəcik saxlayır. Həmçinin lövhənin üzərində yazı da var; "ing July IV MDCCLXXVI" yəni 4 iyul 1776-cı il. Bu Müstəqillik deklerasiyasının imzalandığı günün təqvimi sayılır. Bir ayağı ilə Azadlıq dağıdılmış zəncirlərin üzərində dayanıb.
Ziyarətçilər 11354 pillə çıxaraq onun tac olan hissəsinə qədər gedirlər və yaxud 192 pilləni qət edərək heykəlin oturacaq hissəsi olan pyedstala çıxırlar. Tac olan hissəsində tam 25 pəncərə qoyulmuşdur. Bunlar torpağa xas olan qiymətli daşları və səmanın şölələrini, hətta dünyanın təzələnməsi, təravətlənməsi mənasını verir. Tacda yaradılmış 7 şölə dünyadakı yeddi dənizin simvolunu daşıyır və yeddi kontinentləri. Qərbin coğrafiyaçılarına görə onların ənənələrinə xas olaraq yeddi kontinentin olduğu güman olunur.
Ümumiyyətlə heykəlin yaradılması üçün istifadə olunan material 31 ton olsa da, ümumi konstruksiyada bütün polad məmulatlar 125 ton hesablanmışdır. Bütövlükdə sementin istifadəsi isə 27 min ton sayılır. Heykəlin örtüyünün qalınlığı isə 2,37 milli metr hesablanıb.
Əlindəki məşəlin yerdən hündürlüyü isə 93 metrdir, lakin hündürlüyə pyedstal və özülünü də daxil edirlər. Heykəlin öz hündürlüyü isə məşələ qədər olan hissəsi 46 metr sayılır.
Heykəl medinin ağır yarpaqlarından, ağaclardan kəsilmiş formalarla hazırlanmışdır. Daha sonradan isə bu yarpaqlar poladdan düzəldilmiş karkasla əhatə edilmişdir.
Adətən heykəl gələn ziyarətçilər üçün açıqdır, bu panoramada olmaq üçün əsas qanun sayılır. Tacdan pillələrlə çıxıb Nyu – Yorkun bütün görüntüsünə hamı tamaşa etmək istəyir. Həmçinin pyedstal adlanan hissədə muzey də fəaliyyət göstərir. Buraya lift vasitəsilə çıxmaq mümkündür və heykəlin tarixindən xəbər verir.
1883-cü ildə Amerikan şairi Emma Lazarus bu haqda şer yazmış və onu "Yeni Kolos" adlandırmışdır. Bu şer isə Azadlığa həsr olunmuşdu. 1903-cü ildə 20 il keçdikdən sonra bu heykəl gümüşü rəngdə olan plastinlə örtülmüş və muzeyin divarları da bu vəziyyətə gətirilmişdir. Hansı ki həmin muzey heykəlin pyedstalında yerləşir.
Belə heykəlin yaradılması fransız memar Frederiku Oqyustu Bartoldiyə həvalə olunmuşdu. Memar isə bu heykəli 1876-cı ildə baş vermiş Müstəqillik deklerasiyasının yüz illik yubuleyinə həsr edilmiş hədiyyə kimi düşünmüşdür. İrəli sürülən fikirlərə görə Brtoldinin hətta amerikan qadın olan canlı heykəli də var imiş. Həmin qadın çox gözəl olub, bu yaxınlarda dul qalmış Ayzek Zingeyranın arvadı İzabella Boyer olmuşdur. O, öz yoldaşının xoşa gəlməz yaxınlığından canı qurtarmış və nəticədə qadına yalnız cəmiyyət arasında ən yaxşı vəziyyət hesab olunan mal – mülk, həmçinin övlad qoyub getmişdi. Gələcəkdə fransız olacaq dul qadın amerikan cəmiyyəti üçün Bartoldinin Azadlıq heykəli adlanan abidəsinin modeli olur.
Əvvəlcədən edilmiş danışıqlara əsasən Amerika pedestalı özü hazırlamalı idi, Fransa isə yalnız heykəli yaradaraq onu ABŞ-da yerləşdirməli idi. Lakin maddi vəsaitin çatışmamazlığı Atlantik okeanın hər iki tərəfinə güclü təsir göstərdi. Fransada xeyriyyəçilik yolu ilə, həmçinin lotereyalar vasitəsilə, hətta insanlardan yığılmış müəyyən vəsaitlərlə tam 2,25 milyon frank pul əldə edildi. Birləşmiş Ştatlarda isə maddi vəsaitin əldə olunması üçün müxtəlif teatrlar keçirildi, rəsm sərgiləri təşkil olundu, auksionlar və boks döyüşləri də təsis edildi.
Həmin dövrdə Fransız Bartolidin bu nəhəng heykəli yaratması üçün müəyyən sualları cavablandırmağa görə mühəndisə ehtiyacı var idi. Qustavo Eyfelə (gələcək Eyfel qülləsinin yaradıcısı) bu layihə tapşırıldı, xüsusən isə dəmirdən olan hissələr və dayaq verici karkaslar onun üzərinə düşdü. Bu hissələrin dəqiq yaradılması heykəlin azad şəkildə hərəkət etməsinə və eyni zamanda şaquli vəziyyətinin saxlamasına köməklik göstərəcəkdi. Eyfelin tam dəqiq hazırladığı layihə bir köməkçi kimi mühüm idi və təcrübəli konstruksiya işi ilə məşğul olan inşaatçı Morisu Kexlinə köməklik göstərdi. Ancaq bu da maraqlıdır ki, istifadə edilən mis Rusiyaya məxux hesab olunur.
Heykəl üçün yeri isə Nyu-Yorkda 1877-ci ildə Akt Konqresinin verdiyi qərara əsasən yerləşdiriblər. Həmin konqresdə bu yeri general Vilyam Şermanom irəli sürmüşdür. Lakin həmin yer Bartolidin özü tərəfindən seçilib və Bedlou adasını düşünərək, tapşırıq verib. Xatırladaq ki, həmin adada XIX əsrə kimi ulduz şəkilində olan fort olmuşdur.
Heykəlin pedestalı üçün hazırlıq işləri çox yavaş davam edirdi və Cozef Pulitser öz qəzeti olan World – də bu layihəni dəstəkləmək üçün hamını köməyə və bura aid olan fonda pul keçirməyə səslədi.
1885-ci ilin avqustunda maliyyələşən pedestal amerikan memar olan Riçard Morris Xant tərəfindən layihə gerçəkləşdi və ilk daş 5 avqust tarixində qoyuldu. Tikinti işləri isə bütövlükdə 22 aprel 1886-cı ildə hazırlandı. Daşdan hazırlanmış pedestalın yan tərəfləri iki kvadrat formasında olan dəmir bülövlərdən ibarət olmuşdur. Bunların birləşməsi isə dəmir ankerli tirlər vasitəsilə yerinə yetirilmişdir. Yuxarı hissədə isə heykəlin dayanması üçün eyfel karkaslarından istifadə edilmişdir. Beləliklə pedestal və heykəl bütöv formada hazırlanıb.
Heykəl fransızlar tərəfindən 1884-cü ilin iyulunda tam hazır oldu və Nyu York limanına ağacdan hazırlanmış təknə olan "İzere" vasitəsilə 17 iyun 1885-ci ildə çatdırılmışdır. Heykəlin tam üzərinin örtülməsi üçün onu 350 hissəyə böldülər və 214 yeşikdə qablaşdırdılar. Onun sağ əlinin məşəl tutması vəziyyəti əvvəlcədən hazırlanmışdı və 1876-cı ildə Filadelfiyada keçirilən Beynəlxalq sərgidə təqdim edilmişdi. Daha sonra isə Nyu Yorkda yerləşən Medisson Skveredə insanlara göstərilmişdir. Heykəlin yenidən əvvəlki bütöv vəziyyətinə qaytarılması üçün onun üzərində tam dörd ay müddətində işlədilər. Təntənəli surətdə Azadlıq heykəlinin açılış mərasimi isə 28 oktyabr 1886-cı ildə baş tutdu və açılış mərasimində həmin dövrdə ABŞ – ın prezidenti olan Qrover Klivlend də iştirak etdi, hətta minlərlə tamaşaçının da açılış diqqətinə səbəb olmuşdu. Beləliklə fransızların ABŞ – ın İntibah dövrünün və müstəqilliyinin əldə olunmasının 100 illik münasibəti ilə hazırladığı bu heykəl düz 10 il müddətinə gecikmiş hesab olunurdu. Öz açılış mərasimindən sonra heykəl naviqasiya əhəmiyyətini daşıdı və mayak kimi istifadə olunmağa başlandı. Üç müşahidəçi 16 il müddətində onun əlindəki məşəli növbə ilə saxlayırdılar.
Heykəlin və onun qoyulduğu adanın tarixi isə sonradan dəyişdirilmişdir. Heykəl əvvəlcə qranitdən hazırlanmış pedestalın üzərində Vud adlı limanın içərisində qoyulmuşdu. Bu limana isə 1812-ci ildə müharibə ilə əlaqədar beş ulduz formasında hazırlanmış hissəyə qoyulmuşdur. Bu heykəlin ABŞ üçün mayak kimi istifadə müddəti 1901-ci ilə qədər davam etdi. 1901-ci ildən sonra isə bu öhdəlik Hərbi departamentə tapşırıldı. Prezidentin verdiyi qərara əsasən heykəlin yerləşdiyi yer 15 oktyabr 1924-cü ildə Vud limanı milli liman oldu, bütün sərhədləri ilə birlikdə, heykəl də milli abidə adlandırıldı. 1933-cü ildən sonra isə milli heykəlin bütün səlahiyyəti Milli parkların qorunması ilə əlaqədar olan quruma tapşırıldı. 7 sentyabr 1937-ci ildə milli heykəlin meydanı genişləndirildi və bütün Bedlou adasını əhatə etdi. Nəticədə isə 1956 – cı ildən adanın adı Azadlıq ilə əvəz edildi. 11 may 1965-ci ildə Ellis adası da Milli parklar qurumunun fəaliyyətinə verilmiş və "Azadlıq heykəli" nin bir parçasına çevrilmişdir. 1982-ci ilin may ayında prezident Ronald Reyqan Li Yayokkoya Azdlıq heykəlinin yenidən bərpa edilməsi haqqında təlimat vermişdir. Heykəlin yenidən bərpa edilməsi ilə əlaqədar 87 milyon dollara yaxın miqdarda maddi vəsait ayrılmışdır. Bu maliyyə vəsaiti Milli parklar qurumu və "Azadlıq heykəli – Ellis adası" tərəfindən yığılmışdı. Bu həmçinin Amerikan tarixində dövlətlə şəxsi sektorlar arasındakı ən möhtəşəm əlaqə və birlik kimi qiymətləndirildi. 1984-cü ildə həmin abidənin yenidən bərpası zamanı Azadlıq heykəli BMT – yə dünyanın ən mənalı heykəli kimi dəyərləndirilərək daxil edilmişdir. 5 iyul 1886-cı ildə yenidən təmir edilmiş Azadlıq heykəli Uik – enda Azadlığının yüz illiyinə həsr edilərək həmin dövrdə bir daha tamaşaçılar üçün açıq elan edilmişdir. 50 il sonra 28 oktyabr 1936-cı ildə heykəlin yebuleyi ilə əlaqədar ABŞ – ın prezidenti Franklin Ruzvelt demişdir; "Azadlıq və sülh – həmişə canlıdır. Onların öz daimliyini qoruması üçün hər bir nəsil bunları qorumalı və onlara yeni həyat qatmalıdırlar."
1984-cü ild Azadlıq heykəli Ümumdünya abidələrinin siyahısı olan YUNESKO – ya daxil edilmişdir.
1986-cı ildə heykəlin yüz illik yubuleyindən əvvəl o müvəqqəti olaraq sakit aparılan yenidən təmir işləri ilə əlaqədar bağlanılmışdı və bir daha ziyarətçilər üçün 5 iyul 1986-cı ildə açıq elan edildi.
Abidə və ada 11 sentyabr 2001-ci ildən 3 avqust 2004-cü ilə kimi qapalı elan edilmişdi. Bu proses isə həmin müddət ərzində Beynəlxalq Ticarət Mərkəzində olan terror aktı ilə əlaqədar idi. 4 avqust 2004-cü ildə abidə açıldı, lakin heykəl özü, onun tac hissəsi də daxil olmaqla bağlı vəziyyətdə qaldı. Daxili karkasların vəziyyətinə baxarkən heykəlin pedestalı haqqında ümumi məlumatı əldə etmək mümkündür. Həm pedestal hissəsinə, həm də pedestalın meydanına yalnız təşkil edilmiş müəyyən qrup halında olan ekskursiyalarla getmək mümkündür. Yalnız şəxsən özün adaya daxil olmaq istəyirsənsə müəyyən edilmiş insanlarla gəzməli və təhlükəsiz vəziyyət üçün üzərində yoxlanılma aparılmalıdır.
Комментариев нет:
Отправить комментарий